Hakkari Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı İsmail Akboğa, gümrük vergilerine yapılan artışların tepki göstermek amacıyla yazılı bir açıklama yaptı.
Ekonomik Eşitsizlikler ve Bölgesel Farklılıklar
Akboğa, Türkiye'nin farklı bölgeleri arasında ekonomik eşitsizliklerin bulunduğunu ve Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun bu anlamda en dezavantajlı bölgeler olduğunu belirtti. Özellikle sanayi, turizm ve istihdam olanaklarının sınırlı olduğu bu bölgelerde halk, büyük ölçüde sınır ticaretine dayalı bir geçim kaynağına sahip.
Türkiye’nin Coğrafi ve Ekonomik Konumu
"Ülkemiz, Avrupa ve Asya kıtaları arasında bulunan ve ekonomik olarak gelişmekte olan bir ülkedir. Mevcut sınırları ile birçok ülkenin sınır komşusudur. Bu sınır paylaşımlarından ticaret ve turizm ağırlıklı faydalar sağlanmaktadır. Özellikle sınır kapılarına yakın illerde, sıradan vatandaşlar ve esnaflar küçük çapta sınır ticareti yapmakta veya gezi amaçlı ziyaretlerde bulunmaktadırlar."
Bölgeler Arası Ekonomik Farklılıklar
"Ülkemizde 7 coğrafi bölge bulunmakta ve bu bölgeler arasında ekonomik, sosyal, kültürel açılardan farklılıklar mevcuttur. Özellikle sanayi, turizm ve benzeri alanlarda gelişmiş olan Marmara, Ege ve Akdeniz bölgeleri, diğer bölgelere kıyasla daha fazla iş olanakları ve sosyal etkinlik imkanları sunmaktadır. Buna karşın, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri, ekonomik ve sosyal açıdan dezavantajlı olan bölgeler olarak öne çıkmaktadır."
Batı ve Doğu Arasındaki Uçurum
"Türkiye’nin kuruluş yıllarından itibaren, sanayi atılımlarının yapıldığı dönemlere kadar bölgeler arası ekonomik farklılıkların daha az olduğu görülmektedir. Ancak sanayi gelişmeleri sonrasında Batı ve Doğu kavramları belirginleşmiş ve aralarındaki ekonomik uçurum giderek büyümüştür. Doğu, Batı'ya oranla bariz şekilde geri kalmış durumdadır. Bu uçurumun derinleşmesini engelleyen en önemli faktör ise, doğu kesimi vatandaşlarının geçim kaynağı olarak büyük ölçüde sınır ticaretine bel bağlamasıdır."
Sınır Ticareti ve Bölge Halkının Geçim Kaynağı
"Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde iş olanakları sınırlıdır. Bu nedenle, bölge halkı geçimlerini büyük ölçüde sınır ticaretiyle sağlamaktadır. Ayrıca, sınır ticareti yapanlar dışında, bölge halkı bu ticaret sayesinde pek çok ürüne de erişebilmektedir. Bölge insanı, İran ve Irak gibi komşu ülkelerdeki akrabalarına yönelik ziyaretler ve turistik geziler gibi sosyal etkinlikler de gerçekleştirmektedir."
Karşılıklı Kazanç ve Göç Gerçeği
"İran ve Irak’tan ülkemize aktif olarak gezi, alışveriş ve ticaret amaçlı insanlar gelmektedir. Sınır komşuları ile karşılıklı kazanç durumu, bu iki bölgenin halkı için önemli bir avantaj sağlamaktadır. Bununla birlikte, sanayi gelişimlerinin etkisiyle 1950'li yıllardan itibaren iç göç önemli bir gerçeklik haline gelmiştir. Doğu ve Güneydoğu bölgelerindeki iş bulamayan ve geçim sıkıntısı çeken insanlar, daha iyi yaşam koşulları ve iş fırsatları arayarak Batı'ya göç etmektedir."
Sınır Ticaretinin Önemi
"Memleketlerinden geçici veya kalıcı olarak ayrılmak istemeyen kişiler, temel ihtiyaçlarını karşılamak için sınır ticareti yaparak yaşamlarını sürdürmektedirler. Bu, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri için büyük bir önem taşımaktadır. İran ve Irak sınır kapıları, bu bölgeler için adeta bir can simidi işlevi görmektedir."
Ekonomik Kriz ve Sınır Ticaretinin Zorlukları
"Son dönemde Türkiye'nin içine girdiği ekonomik dar boğaz, bu bölgelerde çok daha belirgin bir şekilde hissedilmektedir. Artan faiz oranları ve alım gücündeki düşüş, bölge esnafı ve halk üzerinde ciddi bir baskı yaratmaktadır. Geçim kaygısının zirveye ulaşmasıyla birlikte vatandaşlar, çeşitli çözüm arayışlarına girmektedir. İnsanlar, indirim haberlerini takip ederken, sosyal medya da kazanç kapısı haline gelmiştir."
Sosyal Bozulma ve Bölgesel Dezavantajlar
"Ekonomik zorlukların arttığı bu süreçte, sosyal yapının bozulma riski de artmaktadır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölge halkı, sahip oldukları bölgesel dezavantajları aşabilmek için büyük ölçüde sınır ticaretine bel bağlamaktadır. Sınır ticareti, bu bölgelerdeki geçim kaygısının hafifletilmesinde önemli bir rol oynamaktadır."
