Hakkari’nin Yüksekova ilçesindeki küçük sanayi sitesinde onlarca yıldır mesleğini sürdüren esnaflar, sektörde yetişmiş eleman bulmakta büyük zorluk yaşadıklarını belirtti.
Bölge halkının yıllarca geçimini sağladığı sanayi sitelerinde “usta çırak kültürü” neredeyse kaybolma noktasına geldi. Gençlerin sanayiye ve el işçiliğine ilgisinin azaldığını belirten ustalar, mesleklerin unutulma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor.
Sanayi esnaflarından Hikmet Taşçı, 50 yıldır sektörde olduğunu belirterek, “Çok eleman yetiştirdik ama şu anda eleman bulamıyoruz. Kimse çalışmak istemiyor. Herkes hazır paraya alışmış. Sokaklarda, kafelerde nargile çekmeye gidiyorlar. Burada bir sanat, bir meslek var ama gençler ilgilenmiyor” diyerek sitem etti.
Sanatın değerini anlatan Taşçı, “Bu iş, bulunmaz bir sanat. Biz bu sanatla evimizi geçindirdik, çocuklarımızı okuttuk. Şimdi çalışmak isteyene hem iş var hem de para veriyoruz. 20-30 milyar maaş verdiğimiz eleman bile memnun olmuyor. Şemdinli’den eleman getirdim, 50 milyar istiyor. Yani sanat peşinde değil, para peşinde. Ama çalışmıyorlar” sözleriyle yaşanan sorunu özetledi.
Yıllardır aynı sektörde çalışan bir diğer usta Vedat Atalay ise 1987’den bu yana mesleği icra ettiğini belirterek, geçmişle bugünü şöyle karşılaştırıyor:
“Eskiden çocuklarımızı ustaların yanına bırakırdık, ‘eti sizin, kemiği bizim’ denirdi. Biz zorluklar çektik ama şimdi o günlerin emeğini yiyoruz. Bu sektörde 15 eleman yetiştirdim. Hepsi Van, Başkale, Hakkari, İstanbul gibi yerlerde çalışıyor. Ama yeni nesil öyle değil. Çalışmak istemiyorlar, hazır paraya alışmışlar.”
1999’dan beri sanayide olan Adnan Bayhan da eleman sorununun kalıcı hale geldiğini söyleyerek“Bizim zamanımızda herkes meslek öğrenmeye hevesliydi. Ama şimdiki gençlik öyle değil. Hayatı kolay yönden yaşamak istiyorlar. Ama bu meslek altın bilezik. Her yerde geçerli, her zaman ekmek kazandırır. Ama biz şu an çalıştıracak kimseyi bulamıyoruz. Eleman yetiştiremiyoruz.”
Ustaların Ortak Çağrısı: “Bu Meslekler Sahipsiz Kalmasın”
Sanayi esnafı, çıraklık sisteminin zayıflaması, ailelerin çocuklarını el emeğiyle ilgili mesleklere yönlendirmemesi ve gençlerin masa başı işleri tercih etmesini bu krizin temel nedenleri arasında gösteriyor. Ustalar, eğitim kurumları, meslek liseleri ve ailelerin birlikte hareket ederek bu sanatların yeniden canlandırılması gerektiğini vurguluyor.
Yüksekova sanayisinde yaşanan bu durum sadece bölgeye özgü bir sorun değil. Türkiye genelinde birçok şehirde benzer sesler yükseliyor. Ancak sınır ilçesi Yüksekova’da bu sorun daha da derinleşiyor. Usta ellerin devredecek çırak bulamaması, yerel ekonominin geleceğini ve kültürel mirası da tehdit ediyor.
