Bartın, köydeki uygulamaların halkın temel hak ve özgürlüklerini sistematik biçimde ihlal ettiğini belirterek, bölgenin adeta bir “açık cezaevine” dönüştürüldüğünü ifade etti.
“Yayla yasakları, kültürel ritüel engelleri, göç baskısı…”
İran sınırına yakın olan Çobanpınar köyünün, 4 karakol, 12 askeri kule, sınır duvarları ve gözetleme kameraları ile çevrili bir yapıda yaşamak zorunda bırakıldığını belirten Bartın; yayla ve mera yasaklarından geleneksel düğünlerin engellenmesine, su kaynaklarına erişimin kısıtlanmasından giriş-çıkışın özel izne bağlanmasına kadar birçok uygulamanın anayasal hakları ihlal ettiğini vurguladı.
Köyde yaşayanların büyük çoğunluğunun bu baskılar sonucu göç etmek zorunda kaldığını aktaran Bartın, 150 haneden sadece 25’inin kaldığını, tarım ve hayvancılığın durma noktasına geldiğini ifade etti.
Yusuf Akın örneği: “Mayınlar çocukları sakat bırakıyor”
Milletvekili Bartın, Yusuf Akın isimli bir çocuğun köydeki askeri bölgede patlayan mayın nedeniyle ağır yaralanmasının, yaşanan yapısal sorunların somut göstergesi olduğunu söyledi. Bu olayın ardından köydeki mayınlı arazilerin temizlenip temizlenmediğini, adli-idari bir sürecin başlatılıp başlatılmadığını da Bakanlıklara sordu.
Bartın’dan 17 maddelik hak ihlali listesi
Bartın’ın soru önergelerinde şu başlıklara dikkat çekildi:
1. Çobanpınar köyüne inşa edilen 4 karakol ve 12 askeri gözetleme kulesinin kurulma gerekçesi nedir? Bu yapıların sivil hayat üzerindeki etkileri değerlendirilmiş midir?
2. Yusuf Akın isimli çocuğun yaralanmasına neden olan patlayıcının türü nedir, olayla ilgili adli veya idari bir soruşturma başlatılmış mıdır ve köydeki mayınlı arazilerin temizlenmesine dair herhangi bir çalışma yürütülmekte midir?
3. Çobanpınar köyüne bağlı yaylaların askeri yasak bölge ilan edilmesinin yasal dayanağı nedir; bu uygulama nedeniyle geçim kaynaklarını kaybeden köylüler için herhangi bir telafi mekanizması planlanmakta mıdır ve söz konusu yasakların kaldırılması yönünde bir çalışmanız bulunmakta mıdır?
4. Askeri yol çalışmaları sırasında bozulan altyapı, tahrip edilen su kanalları ve yükselen toz bulutlarının halk sağlığı üzerindeki etkilerine ilişkin bir etki analizi yapılmış mıdır?
5. Köylülerin içme suyu kaynaklarına erişiminin sınır duvarları nedeniyle engellenmesi, askeri mevzuat açısından zorunlu bir uygulama mıdır? Bu uygulamadan ne zaman vazgeçilecektir?
6. Güvenlik uygulamaları nedeniyle köydeki sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan aksaklıklar, acil sağlık durumlarında ambulansların bölgeye ulaşıp ulaşamadığı hususunda Bakanlığınızın bilgisi var mıdır?
7. Çobanpınar köyü çevresine kurulan gözetleme kuleleri ve kamera sistemleri ile elde edilen görüntü ve veriler hangi yasal yetkiyle ne amaçla ve ne süreyle kullanılmaktadır; bu uygulamaların özel hayatın gizliliği hakkını ihlal ettiği yönündeki iddialara ilişkin Bakanlığınızın yanıtı nedir ve söz konusu uygulamalardan vazgeçilmesi yönünde bir değerlendirme yapılmakta mıdır?
8. Çobanpınar köyü ve benzeri yerleşim alanlarında sürdürülen askeri güvenlik uygulamalarının ve kapsamlı yasakların, Kürt meselesinin demokratik ve barışçıl çözümüne etkisi hakkında Bakanlığınızca yapılmış herhangi bir kurumsal değerlendirme, etki analizi veya rapor mevcut mudur? Bu uygulamaların barış sürecine katkı sunmadığı yönündeki eleştiriler ışığında, ilgili yasak ve kısıtlamaların kaldırılması yönünde bir politika değişikliği planlanmakta mıdır?
9. Çobanpınar (Wargenima) köyüne giriş-çıkışların 07.00-19.00 saatleriyle sınırlandırılmasının yasal dayanağı nedir? Bu uygulama hangi idari veya askeri karara dayanmaktadır?
10. Köyde ikamet etmeyen kişilerin düğün, taziye veya sağlık gibi acil nedenlerle köye alınmaması yasal mıdır? Bu konuda İçişleri Bakanlığı’nın bir talimatı veya genelgesi mevcut mudur?
11. İran vatandaşı olan akrabaların köye alınmaması hangi hukuk normuna dayanmaktadır? Bu uygulama diplomatik teamüller ve temel insan hakları açısından nasıl değerlendirilmektedir?
12. Köydeki düğünlerde davul-zurna, halay, geleneksel kıyafet ve ritüellerin yasaklanmasının hukuki gerekçesi nedir? Bu yasaklar hangi makam tarafından ne zaman getirilmiştir?
13. 2016’dan bu yana köyde yaşanan göçlerin sayısal verisi nedir? Kaç hane göç etmiş, nedenleri Bakanlığınıza bildirilmiş midir?
14. Askeri uygulamalardan kaynaklı psikolojik baskı ve gözetim altında yaşam nedeniyle köylülerde ortaya çıkan travmalarla ilgili bir çalışma yapılmış mıdır?
15. Köy halkının Hakkâri Valiliği başta olmak üzere idari mercilere yaptığı başvuruların sayısı, içeriği ve bu başvurulara verilen yanıtlar nelerdir?
16. Hakkâri, Van, Şırnak, Ağrı gibi illerde benzer şekilde giriş-çıkışların sınırlandığı, gözetim kuleleriyle çevrili kaç köy bulunmaktadır?
17. Fiili sıkıyönetim halini andıran bu uygulamaların kaldırılmasına ve sivil yaşamın normalleşmesine yönelik herhangi bir planlama yapılmakta mıdır?
