Van’ın Gürpınar ilçesinde bulunan tarihi Çavuştepe Kalesi, sadece Urartu medeniyetinin değil, 84 yaşındaki Mehmet Kuşman’ın da hayat hikâyesine ev sahipliği yapıyor.
1961 yılından bu yana kalede görev yapan Kuşman, önce işçi olarak başladığı kazı çalışmalarında zamanla büyük bir kültürel mirasın taşıyıcısı hâline geldi. Şimdi ise dünyada Urartuca bilen yalnızca 12 kişiden biri olarak tanınıyor.
Kuşman, gençliğinde kazılara katılırken karşılaştığı yazıtların ne olduğunu merak ettiğini ve bu merakı sayesinde Urartu dilini öğrenmeye karar verdiğini söylüyor. “Hocama sordum; ‘O zaman kâğıt mı vardı ki bu yazı yazıldı?’ diye. O da bana gülerek ‘Bu kitap değil, kitabe’ dedi,” diyerek o günleri anlatıyor.
Kendi ifadesiyle hiçbir akademik eğitimi olmadan, yıllar süren çabasıyla önce Urartuca alfabeyi çözen Kuşman, sonrasında kelimeleri öğrenmeye başladı. İran, Ermenistan ve Suriye gibi ülkelere giderek kaynaklar topladı. Bugün, Urartuca üzerine Türkiye'deki sempozyumlara katılmış, kendi yazdığı alfabe akademisyenler tarafından incelenmiş bir isim.
43 yıl boyunca devlet kadrosuyla görev yapan Kuşman, 2005 yılından beri kalede gönüllü olarak bekçilik yapıyor. Ziyaretçilere hem kaleyi gezdiriyor hem de kendi yaptığı Urartuca yazıtlı taş tabletleri gösteriyor.
“Benden sonra bu dili anlatacak kimse yok,” diyerek içindeki endişeyi dile getiren Kuşman, yıllarını adadığı bu eşsiz kültürün unutulup gitmemesi için çaba gösteriyor.
